De ‘Vogels van Papier’ werden altijd gretig gelezen. Nu we de voorbije zomer Tapori ‘in het echt’ mochten beleven, kijken we nog meer uit naar de verhalen van Inge. In juli zijn we met een kleine delegatie van Medihulp op inleefreis geweest naar Ecuador. Er licht nu bij iedere naam in de nieuwsbrief voor ons een gezicht op, veel warme herinneringen ook. We zijn ondertussen al enkele weken thuis, maar we denken nog dagelijks aan al die fantastische mensen die we leerden kennen zowel in Tapori als op onze rondreis. We delen graag met jullie onze ervaringen van deze intense reis.
Het zaadje voor deze reis werd geplant in 2021 aan zee tijdens een afspraakje van Brigitte en Pieter met Inge. Al vele jaren steunt Medihulp het centrum in Pomasqui. Het plan werd gesmeed om van onze droom een daad te maken en Tapori te bezoeken. Uiteindelijk zouden we met 4 medewerkers van Medihulp en onze partners afreizen. We hebben een heel jaar naar de reis toegeleefd. De dappersten onder ons volgden zelfs een schooljaar lang Spaans om te kunnen communiceren met de lokale bevolking. De anderen probeerden via de taalapp ‘Duolingo’ ‘a la derecha’ van ‘a la izquierda’ te onderscheiden: kwestie van op het juiste pad te blijven. De weg naar Ecuador was helaas niet ‘todo recto’. Het was een kronkelweg met veel onzekerheid wat achter de volgende bocht zou opduiken. Uiteindelijk moesten Pieter en Brigitte afhaken omwille van gezondheidsproblemen. Een serieuze domper, voor hen natuurlijk op de 1ste plaats, maar ook voor de groep die hen moest missen. Pieter en Brigitte bleven echter onze vurigste supporters, zowel voor als tijdens de reis.
In Ecuador kan je 4 seizoenen in 1 week meemaken en dus pakten we onze valies veel te vol in. De 1ste van de vele lessen op onze reis: ‘travel light, live light’. Als Westerse mens pakken we veel overbodige zorgen en angsten in (“we zouden eens iets te kort moeten hebben”). Een extra valies volgepakt met medisch materiaal en medicatie bleek later wel tot op de bodem nuttig!
Na een lange reis landden we ’s nachts in Quito waar Inge ons met een onvermoeibaar enthousiasme stond op te wachten. Saulo was op concerttoer met Jayac. We beseften plots dat Jayac toch wel een grote naam is in Ecuador en dat we bij een BE (Bekende Ecuadoriaan) te gast waren. Na een lekker vers geperst vruchtensapje kropen we onder de wol. Aangezien het de volgende dag zondag was en rustdag voor Tapori, gingen we op verkenning in Quito.
Inge had geregeld dat het team van Tapori ons zou gidsen. Drie vliegen in 1 klap: We leerden de stad kennen dankzij ‘insiders’. We konden wat vertrouwd geraken met het team van Tapori. En we konden al eens testen of we ons verstaanbaar konden maken in het Spaans. Gelukkig spreken de Ecuadorianen veel rustiger dan Spanjaarden. Toch bleef de eerste spraakverwarring niet lang uit…: Spreek het Spaanse woord ‘cocina’ (kokkin) vooral niet uit als ‘cochina’ want dan krijg je een heel andere betekenis! Gelukkig konden ze er mee lachen en apprecieerden ze vooral de moeite die we deden hun taal te spreken. Het ijs was in ieder geval gebroken om ’s anderendaags samen aan de slag te gaan in Tapori. We maakten bij Inge thuis ook kennis met Ruth, een arts in opleiding met specialisatie kinderpsychiatrie. Ruth zou een maand zou meewerken met Inge. We waren heel blij dat we haar in ons ‘team’ konden voegen. Ze wordt een topdokter!
Toen we dan de maandag heel benieuwd aankwamen in Tapori stond er een welkomstcomité van kinderen en begeleiders ons op te wachten. Deze hartverwarmende ontvangst was heel ontroerend!
We kregen een rondleiding en leerden de therapie- en leefruimtes kennen. We keken onze ogen uit: op zo’n kleine oppervlakte toch zo’n gedifferentieerd aanbod aan therapieën! Een dokterskabinet, tandarts, secretariaat, kine, logo, ergo, spreekkamer psycholoog, leefruimtes, educatieve ruimte met bib, snoezelruimte, keuken… Alles is aanwezig om interdisciplinaire zorg te bieden. Wat ons ook direct opviel, was de diversiteit aan doelgroepen: peuters/kleuters, lagere school leeftijd, tieners en ook volwassenen. Kinderen met een mentale of fysieke beperking. Er is ook een belangrijke doelgroep waar we vooraf te weinig bij stilstonden: de jongeren zonder beperking die tijdens de vakantie in Tapori een zinvolle tijdsbesteding vinden.
We waren een beetje overdonderd en wisten niet hoe wij binnen het bestaande aanbod een meerwaarde zouden bieden met onze aanwezigheid. Onze drempelvrees werd echter op slag verdreven toen we uitgenodigd werden om mee te doen met de dansworkshop. Uitbundig toonden de kinderen hun muzikaal en danstalent. We werden meegenomen in hun enthousiasme en gooiden ook de beentjes en onze remmingen los. We werden door de kinderen aanvaard alsof we daar altijd al geweest waren.
We verdeelden ons daarna in groepjes om te participeren aan hun programma. De eerste dag stond vooral in het teken van observeren. De volgende dagen verdeelden we ons dan over de verschillende leefgroepen. Koen leerde lekkere bananen maken en vergastte de kinderen op een echte goochelshow. Ze waren allemaal onder de indruk van zijn kunst ‘ballon plooien’.
Peter en Bart namen de ruimte waar hulpmiddelen gemaakt worden onder handen en deden enkele klussen. De dames knutselden met de kleinsten. Een eenvoudige activiteit zoals samen fruit snijden voor een lekkere exotische fruitsla bleek voor de kindjes met meervoudige beperking een activiteit die alle zintuigen prikkelde. Hoewel de één al vaardiger was dan de andere, afhankelijk van hun fysieke of mentale beperking, iedereen deed op zijn niveau mee. Peter had een yogasessie uitgewerkt voor de begeleiders, maar de leefgroepen waren even enthousiast.
Het was zalig om te zien hoe de kinderen hun best deden. Zelfs zij die af te rekenen hebben met spasmen gaven zich over aan de yoga oefeningen en voerden de bewegingen op hun manier uit. Het tuintje van Tapori werd omgetoverd tot een welness tuin. De gasten genoten van onze massages en de aandacht. De meisjes waren trots met hun gelakte nageltjes (dank @ Brigitte voor de nagellak) Een kindje was erg gefascineerd door het haar op de armen van Bart… Hoe je vaak niet meer dan je eigen zelve nodig hebt.
Hilde gaf Engelse les en in kleine groepjes en daarna gingen we met de tieners in gesprek. Hoewel ze in het secundair allemaal Engelse les krijgen kunnen ze het amper spreken. In de vakanties is er maar weinig zinvolle tijdsbesteding voor hen. Tapori biedt hen een ontmoetingsplaats en de kans om samen activiteiten te doen. Zo worden ze minder verleid om rond te hangen op straat. We deden ook een stadsverkenning met hen. Bij de jongeren merkten we een zekere vorm van apathie op als we het over hun plannen hadden. Dat raakte ons erg: zo’n getalenteerde jonge mensen die maar weinig perspectief zien. Wat een verschil met alle kansen en mogelijkheden van onze kinderen om zich te ontplooien!
De meest opvallende ervaring vanaf dag 1 was dat de begeleiders niet gewoon hun job doen: ze zetten zich met hart en ziel in en zien de kinderen echt graag. Deze betrokkenheid toont zich ook op affectief vlak: Er wordt wat afgeknuffeld! Wat een contrast met de klinische setting waarin wij werken. Na covid is er een zeker ongemak mbt fysiek contact binnengeslopen in onze zorgrelaties. Mensen zijn fysiek afstandelijker geworden. Je ziet zorgverleners/patiënten vaak aarzelen of elkaar de hand drukken wel kan. In Tapori viel de warme omgang van begeleiders/kinderen enorm op. Professionaliteit en hartelijke nabijheid gaan hier hand in hand.
Wat ook opviel: Veel medewerkers werken hier al vele jaren. Het is een job die nochtans veel energie vergt, alleszins veel geduld, creativiteit en doorzettingsvermogen. Het is een positief teken dat het een stabiel team is. Dit zal zeker te maken hebben met de goede omkadering en sturing van Inge die het centrum met haar kernteam leidt. En het zal zeker ook een rol spelen dat de begeleiders hun werk als bijzonder zingevend ervaren: hier voel je dat je met je werk echt een verschil maakt! Er wordt ook veel gelachen: nog maar eens de bevestiging dat humor veerkracht geeft! Er lijkt ook minder ‘hokjesdenken’ te zijn dan bij ons: elke zorgverlener heeft zijn eigen specialiteit en specifieke rol, maar er wordt veel samengewerkt en functies zijn inwisselbaar als een activiteit dit vraagt.
Kinderen komen vaak al van kleinsaf (ze zijn er al bij vanaf de prenatale consultaties😊) Ze worden jaren gevolgd. Het team doet hun uiterste best om het beste uit de kinderen te halen. Deze prikkels en stimulansen zijn heel belangrijk omdat ze anders in hun ontwikkeling stagneren of erger nog helemaal geblokkeerd geraken in hun lijfje. Fien en Ruth konden als verpleegkundige en arts in opleiding consultaties bijwonen. Het is toch wel confronterend om bepaalde ziekten en afwijkingen te zien die bij ons door een betere toegang van de gezondheidszorg en preventie niet meer voorkomen. Het was wel schrijnend om te zien dat er kinderen in Tapori terechtkomen die in hun vroege ontwikkeling deze opvolging gemist hebben waardoor ze nu pijn lijden door verkramping of helemaal misvormd zijn.
En dan nog gaat men niet bij de pakken zitten: zelf in deze heel complexe problematieken, probeert men in Tapori dankzij fysiotherapie en snoezelen de sensorisch welzijn te bevorderen. Zo zagen we een persoon met zware contracturen die altijd bedlegerig is. Het team van Tapori doorbrak de routine van de lighouding door de man in een hangmat te leggen en zo te snoezelen. Hoe een hangmat zo’n andere sensatie kan geven. Jammer genoeg had het gezin van afkomst geen middelen om thuis alternatieve middelen zoals en hangmat te voorzien.
De daguitstap naar Mindo in het nevelwoud was een oefening in ’mindfull aanwezig zijn’. Wij Westeringen zijn gewend om alles tot in de puntjes te organiseren en niets aan het toeval over te laten. In Ecuador leerden we een nieuw codewoord ‘tranquillo’. Ook dit was een lesje voor ons om eens de controle te durven loslaten, te vertragen, kome wat komt. We bezochten een kleine vlindertuin en daarna gingen we naar een rivier waar gespeeld, gespetterd en gewassen werd.
Nog iets dat opviel: de participatie van de ouders wordt gestimuleerd. Er wordt ook veel aan preventie en psycho-educatie gedaan. Op die manier breiden de positieve effecten van Tapori zich ook uit naar het thuismilieu. Er is ook aandacht dat de ouders niet gereduceerd worden tot hun (ver)zorgende taken, maar dat er kans is om als ouder te genieten met/van hun kind. Zo was het heel fijn dat ouders uitgenodigd werden om hun kinderen te vergezellen op daguitstap naar de thermen van Papallacta. Alweer zo ontroerend om te zien hoe zowel ouders, kinderen en begeleiders genoten.
Deze sociale cohesie is trouwens iets wat we niet alleen in Tapori ervaarden. De enthousiaste verhalen van Saulo over zijn geboortedorp Zambiza toonden hoe hecht een gemeenschap kan zijn. We bezochten ook Salinas de Guaranda, een dorp waar een Salesiaanse pater verschillende werkateliers oprichtte, dit om te voorkomen dat de jonge generatie uit het dorp naar de stad trekt, of misschien nog verderop, naar de Verenigde Staten. Iedereen engageert zich en de inkomsten worden verdeeld in coöperatieven. We waren dankzij de connecties van Inge en Saulo ook te gast in de communiteit van Sisid Anejo. Hier vormen Kichwa indianen, de Cañari, een hechte gemeenschap. Zij werden in de 16de eeuw overwonnen door de Inca’s en de Spanjaarden, maar behielden veel van hun tradities. Deze gemeenschap bezit collectief meer dan 7000 hectares grond. Ze bewerken die samen en organiseren ‘fairtrade’ toerisme om mensen te laten kennismaken met hun cultuur. De inkomsten worden verdeeld.
Niet alleen ons verblijf bij deze gemeenschappen was erg verrijkend. We waren geprivilegieerd om de chauffeur van Jayac als onze privé chauffeur te hebben. Tijdens de lange ritten vertelde hij honderduit over zijn land, het volk, economie, politiek… We passeerden een dorp dat door een overstroming volledig van de kaart was geveegd. Het duurde 3 dagen voor de overheid hulp stuurde. Vele mensen lieten het leven onder het puin. De frustraties moeten zeer sterk oplopen, en toch… de mensen vertonen zoveel veerkracht! We hopen met hen dat door de presidentsverkiezing van 20 augustus eindelijk een nieuw tijdperk aanbreekt waarin de ongelooflijke rijkdom dat het land te bieden heeft rechtvaardiger verdeeld wordt. Het was bijvoorbeeld schrijnend om te zien hoe mensen met een jerrycan in lange rijen aan benzinestations stonden aan te schuiven omdat de prijzen onbetaalbare hoogtes in schoten. Dit terwijl enkele meters verder olieraffinaderijen met een enorme capaciteit olie oppompen om het Westen te bevoorraden.
Jammer genoeg heeft het toerisme zich na covid nog niet hersteld. De eenzijdig negatieve berichtgeving in de media over de criminaliteit en drugsoorlog in Ecuador is hier zeker een boosdoener. Zo jammer!!! De gewone bevolking die zich heel ver houdt van deze malafide praktijken zijn zo nog maar eens slachtoffer. Meer dan ooit beseffen we hoe de drugsproblematiek mondiaal is. Als er bij ons geen vraag zou zijn naar drugs, zou deze maffia hun macht verliezen. Zo ver van ons bed is het niet. In de nachtopvang voor daklozen in Kortrijk zien we welke ravage drugs kunnen maken. Het zijn vaak gastjes uit kwetsbare gezinnen die al op zeer jonge leeftijd met drugs in contact komen en die gebruiken als een escape uit hun miserie. Maar drugs zien we ook bij jongeren van rijke afkomst die uit ‘verveling’ en een gevoel van leegte beginnen te dealen. We hoorden van een jongen dat hij voor een ritje heen en terug naar Marseille voor duizenden euro’s cashte. De jongen die alles kwijt speelde omdat hij zelf verslaafd geraakte, zei: ‘ik had als kind alles wat ik wilde, een BMW op mijn 21ste, ik had niets te kort, maar heb veel gemist.’ Het voorbeeld toont dat de drugscriminaliteit een kluwen is dat om een mondiale en holistische aanpak vraagt.
Inge vroeg een verslag-je… Het is beetje langer uitgedraaid en dan hebben we het nog niet gehad over de fantastische gastvrijheid van Inge en haar gezin, de culinaire verwenneringen ten huize van ‘De Brownies’ en hoe Inge als een echte bewaarengel over ons waakte tijdens onze rondreis. We zouden nog bladzijden vol kunnen schrijven over de rest van onze rondreis: ontdekking van prachtige natuur, bergen, vulkanen, regenwoud, oceaan…fauna en flora…Ecuador heeft zoveel te bieden! We hopen dat veel mensen dit mogen ontdekken. Bovenal hopen we dat iedereen ervan overtuigd is hoe zinvol een centrum als Tapori is. We kunnen de quote op de muur in Tapori beamen:
